კავკასიური სადაფა

კავკასიური სადაფა, (Boloria caucasica, Staudinger, 1870), პეპელა სადაფების (Nymphalidae) ოჯახიდან. კავ­კა­სიაში გავრცელებულია ამ სახეობის მხო­ლოდ კავკასიური ფორმა, რ-იც მაღალი მთის ენდემია. წინა ფრთის სიგრ­ძე 16–18 მმ. საერთო ფონი – მოწითალოჟანგისფერი, რ-იც უხვადაა მო­ხატული შავი კოპლებითა და ლაქებით. ფრთის ძირები ჩამუქებულია. ქვედა მხა­რე შედარებით ნათელია: წინა – მოყვითალო-ნარინჯისფერი, უკანას იისფერი ანარეკლი გადაჰკრავს და მასზე რამდენიმე სადაფისმაგვარი ლაქაა.

ნომინატიური სახეობა ფართოდაა გავრცელებული ევროპასა და აზიაში, დას. ჩინეთში ალთაის მხა­რემ­დე. ფრენს ტყის ნაპირებზე, მინდვრებში და მდინარეების ხეობებში. არ გვხვდე­ბა სტეპში. კ. ს. გავრცელებულია ყველგან.

ბინადრობს სუბალპურ და ალპურ მდელოებზე, თუმცა ზოგჯერ ქვევითაც ჩამოდის. სა­ქარ­თვე­ლოში გვხვდე­ბა კავ­კა­სი­ო­ნის როგორც დიდ, ისე მცირე ქედებზე.

კ. ს. წელიწადში ერთ თაობას იძ­ლე­ვა. ფრენს დღისით, ივნის-აგვისტოში. მატლი ალპური იის (Viola) ფოთლებით იკვებება, იზამთრებს კვერცხის ფაზაში. ძირითადი მალიმიტირებელი ფაქტორია გადაჭარბებული ძოვება. შეიმჩნევა მისი პოპულაციების რიცხოვნობის შემცირება. საჭიროებს დაცვას.

ლიტ.: დ ი დ მ ა ნ ი ძ ე  ე., სა­ქარ­თველოს პეპლები. ენდემური, რელიქტური და იშვიათი სახეობები (ქარ­თულ და ინგლისურ ენებზე), თბ., 2005; Д и д м а н и д з е  Э. А., С х и р т л а д з е  И. А., Н и н у а  Н. Ш. и др., О некоторых эндемичных, редких и исчезающих видах фауны Грузии: новые ориентиры к решению проблемы, Тб., 2002.

ე. დიდმანიძე