კარჯინის ზარაფხანა

კარჯინის ზარაფხანა, ლითონის ფულის მოსაჭრელი სახელოსნო, რომელიც ფუნქციონირებდა ჩრდილო ოსეთის ტერიტორიაზე. მისი არსებობის ფაქტი ნუმიზმატიკური მასალის მიხედვით დაადგინა ც. ღვაბერიძემ. დღეისათვის ცნობილია კ. ზ-ში მოჭრილი 5 მონე­ტა. 1 და­ცუ­ლია სა­ქართვ. ეროვნ. მუზეუმის ს. ჯანაშიას სახ. სა­ქართვ. მუზეუმის ნუმიზმატიკის განყ-ბის განძის ფონდში (№5549), 3 ც. – ერმიტაჟში (სანქტ-პეტერბურგი) და 1 ც. – სომხეთის ისტ. მუზეუმში (ერევანი). მათი ემისიის თარიღია ჰიჯრით 749–750 (1348/49–50). ყველა მათგანი მოჭრილია ილხან ანუშირვანის (1344–53) სა­ხე­ლით. ვინაიდან ჩრდ. ოსეთის ტერიტორია ოქროს ურდოს იურისდიქციას ექვემდებარებოდა, პარადოქსულად გამოიყურება ის ფაქტი, რომ კ. ზ. და ალაგირის ზარაფ­ხანაც სამონეტო ემისიას აწარმოებდა ჰულაგუიდების სახე­ლით. ც. ღვაბერიძე ამას იმით ხსნის, რომ გიორგი ბრწყინვალისა (1318–46) და დავით IX-ის (1346– 60) დროს ჩრდ. ოსეთი ემორჩილებოდა სა­ქარ­თვე­ლოს, სადაც მო­ნეტების ემისია ილხანთა სახე­ლით ხორციელდებოდა. ამიტომაც დამორჩილებული რეგიონის ზარაფხანებშიც საერთო ჰულაგუიდური ტიპის მონეტები მოიჭრა.

ლიტ.: დ უ ნ დ უ ა  გ., ჯ ა ლ ა ღ ა ნ ი ა  ი., ქარ­თული ნუმიზმატიკური ლექსიკონი, თბ., 2009; ღ ვ ა ბ ე რ ი ძ ე  ც., კარჯინის ზარაფხანა, «ს. ჯანაშიას სახ. სა­ქართვ. სა­ხელმწ. მუზეუმის მოამბე», 1976, ტ. 32B.