იოანისიანი აბგარ რუბენის ძე

იოანისიანი აბგარ რუბენის ძე [30. V (12. VI). 1908, თბილისი, – 1991], სომეხი ისტორიკოსი. სომხ. მეცნ. აკად. აკადემიკოსი (1947-იდან). 1947–53 იყო სომხ. მეცნ. აკად. ისტორიის ინ-ტის დირექტორი, 1949–60 – სომხ. მეცნ. აკად. საზოგადოებრივ მეცნი­ე­რე­ბა­თა ­განყ-ბის აკადემიკოს-მდივანი, 1960–63 და 1967-იდან – სომხ. მეცნ. აკად. ვიცე-პრეზიდენტი. კვლე­ვის მთავარი თემები: უტოპიური სოციალიზმის ისტორია, სომეხი ხალხის განმათ. მოძრაობა და სამხრ. კავკასიის შეერთება რუსეთთან.

ი. ყურადღებას აქცევდა სა­ქარ­თვე­ლოს სომხ. მოსახლეობის ობიექტურ ინტერესებს. მისი აზრით, სომხ. სავაჭრო კაპიტალის მფლობელები დაინტერესებული იყვნენ ერე­კლე II-ის მიერ დამოუკიდებელი და ძლი­ერი კავკ. სა­ხელმ­წი­ფოს შენარჩუნებით. სომხ. ისტორიოგრაფიაში ერე­კლე II-ის კავ­ში­რი ყარაბაღის ხან იბრეიმთან სომეხთა ინტერესებისათვის არახელსაყრელადაა მიჩნეული. ამ მოსაზრებას იზიარებს ი. იგი აღნიშნავს, რომ ოცი წლის განმავლობაში ერე­კლე II ყარაბაღის ხან იბრეიმის მოკავშირე იყო და მასთან მეგობრობა ეწინააღმდეგებოდა ყარაბაღელი სომხების ინტერესებს.

თხზ.: Россия и армянское освободительное движение в 80-х годах XVIII столетия, Ер., 1947.

ლიტ.: სა­ქარ­თვე­ლოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თბ., 1973.

გ. მაისურაძე