კახაძე ოტია ილარიონის ძე

კახაძე ოტია ილარიონის ძე (28. III. 1918, ტყიბული, – 28. X. 2003, თბილისი), ენათმეცნიერი, ქართვე­ლურ და მთის იბერიულ-კავკ. ენათა მკვლევარი. ფილოლ. მეცნ. დოქტორი (1973), სა­ქართვ. მეცნ. დამს. მოღვაწე (1985). დაამთავრა თსუ-ის ფილოლ. ფაკ-ტი (1945). სამეცნ. მოღვაწეობას ეწეოდა ენათმეცნ. ინ-ტში (როგორც ინ-ტის მთ. სპეციალისტი), პედაგოგიურს – თსუ-ში. კ-ის ძირითადი შრომები ეძღვნება არჩიბულისა და სხვა ლეზგი­ურ ენათა ისტ. ფონეტიკის, მორფოლოგიისა და ლექსიკის საკითხებს. იბერიულ-კავკ. ენათა სპეციფ. რიგის ლატერალურ თანხმოვანთა ჩამოყალიბებისა და ისტორიის თვალსაზრისით ფასეულია კ-ის შრომები: „ლატე­რალური თანხმოვნები არჩიბულში" (1958), „ზოგი შენიშვ­ნა ლატერალური თანხმოვნების შე­სახებ"(1959) და სხვ. ავტორია მონოგრაფიებისა: „არჩიბული ენა და მისი ადგილი დაღესტნის მონათესავე ენათა შორის" (1977), „გრამატიკული კლასები ლეზგი­ურ ენებში" (1984). კ-ის არაერთი შრომა ეხება ქართვე­ლურ ენათა ფონეტიკისა და ლექსიკის საკითხებს: „პურეულის ზოგიერთი ტერმინის შე­სა­ხებ ქართულში" (1956), „ხმოვანთა ასიმილაციის ზოგიერთი საკითხის თაობაზე ქარ­თვე­ლურ ენებში"(1981), „ლექსიკური ზანიზმებისათვის იმერულში" (1987); აგრეთვე ქართ. ენის დიალექტთა შესწავლას: „ატენისა და წედისის ხეობის ქართლური" (1953), „ოკრიბულის თავისებურებანი" (1954) და სხვ. კ. მონაწილეობდა „ქარ­თული ენის განმარტებითი ლექსიკონის" (ტ.1–8, 1950–64) მომზადებაში, იყო V ტომის ერთ-ერთი რედაქტორი, რისთვისაც, სხვებთან ერთად, მიენიჭა სა­ქართვ. სა­ხელმწ. პრემია (1971). იყო „იბერიულ-კავკასიური ენათმეცნიერების წელიწდეულის" რედკოლეგიის წევრი.

თხზ.: პურეულის ლექსიკა ქართულში, თბ., 1987; ტერმინი ეგრისი, კრ.: სა­ქარ­თვე­ლოსა და ქარ­თვე­ლე­ბის აღმნიშვნელი უცხოური და ქარ­თული ტერმინოლოგია, თბ., 1993.

გ. ბურჭულაძე