Aleksidze Zaza

Zaza Aleksidze (August 3, 1935, Telavi – January 24, 2023, Tbilisi) was a historian and philologist, a full member of the Georgian National Academy of Sciences (2013), a corresponding member of the Académie des Inscriptions et Belles-Lettres (France, 2011). He was a PhD of Historical Sciences (1984) and a professor (1985).

He graduated from Tbilisi State University, the Faculty of History (1958). He served as a head of the Armenology department from 1979 to 2016. Later, he became an emeritus (honorary) professor at Tbilisi State University and director of National Centre of Manuscripts (1989–2006). From 2006, he headed the department of Textology and Taxonomy at the National Centre of Manuscripts. Afterwards, he became the head of department for Eastern and Armenian Manuscripts as the same institution. He was a member of the Main Editorial Board and Historical Sources Committee at the Georgian National Academy of Sciences. He headed of the epigraphy and manuscripts’ postscripts section.

Z. Aleksidze conducted research on various topics, including socio-cultural, historical, and cultural issues in the Caucasus of the Early Middle Ages. He critically analyzed and translated various works into Georgian. Furthermore, he provided scientific analysis for the works of ancient Armenian scholars: Epostoleta Tsigni (Book of Epistulas), published in Tbilisi in 1968; and History of Separation of Iberia from Armenia by Ukhtanesi (Tbilisi, 1975). In 1980, he wrote scientific publication on Gankopa Kartlisa da Somkhetisa (Separation of Kartli and Armenia) by Arsen Sapareli. On Mt. Sinai, he deciphered Albanian Palimpsest, which he discovered among the Collection of Georgian Manuscript at the Church of St. Catherine. In 2005, a tri-lingual catalogue of newly discovered Georgian manuscripts on Mt. Sinai was published with his active participation. Aleksidze published new editions of Moktsevai Kartlisai (the Conversion of Kartli) found on Mt. Sinai. He revealed new information about Bagrationi and Rustaveli families. Z. Aleksidze’s works are a synthesis of History and Humanities, which provide a new perspective on numerous problems in Caucasus (religious situation in Caucasia, genesis of the Georgian language and its evolution, the oldest stages of Georgian rhythmic poetry and writing, study of the oldest social terms, etc.) and create basis for the contemporary studies of the Caucasian region.

Aleksidze was awarded the Order of Honor (2003) and the Golden Medal of the Ministry of Education and Science of Armenia (2005).

Sourc.: ატენის სიონის სომხური წარწერები, თბ., 1978, მხედრული დამწერლობის სათავებთან, „ცისკარი“, 1978, №5-6 (თანაავტ გ. აბრამიშვილი), ატენის სიონის ოთახი წარწერა, თბ., 1983; ქართული წყაროების შესწავლის მეთოდური საკითხები (აგიოგრაფია), თბ., 1985; უძველესი ცნობა ბაგრატიონთა დინასტიის შესაებ, ანამკი, ისტორიულ-ფილოლოგიური ძიებანი, თბ., 2002 გვ. 23-36; ქრისტიანული კავკასია, ისტორიულ-ფილოლოგიური ძიებანი, კრ. 1-2,3, თბ., 2011, 2016, თელოგიური პოლემიკა კავკასიაში, VI საუკუნე, თბ., 2015, „საქმენი იოვანე ზედა ზადნელისანი“ და მარტვილობაი აბიბოს ნეკრესელისაი (სინური რედაქციები) თბ., 2019.

Publicaions: მასალები საქართველოს ისტორიული გეოგრაფისა და ტოპონიმიკისათვის, წგ. 1, თბ., 1964 (თანავტ. შ. ბურჯანაძე); თავნი სომეხთა წვალებისანი ოცდაათნი, კრ. :მრავალთავი [ტ] 1, თბ., 1970 გვ. 146–157; კავკასიის ალბანეთის დამწერლობა, ენა და მწერლობა, აღმოჩენა სინას მთის წმ. ეკატერინეს მონასტერში, თბ., 2003.

N. Aptsiauri