კავკასიური ყვითელა

კავკასიური ყვითელა (Colias caucasica, Staudinger, 1871), კავკასიური ყვითელა (Pieridae) ოჯახიდან. კავკასიური წარმოშობის. იშვიათი და ნაკლებშესწავლილი ენდემია. წინა ფრთების სიგრ­ძე 25–30 მმ-ია. გამოირჩევა სქესობრივი დიმორფიზმით. მამრის ფრთები მოწითალო-ნარინჯისფერია, გარეთა ბრტყელი არშიით. წინა ფრთების ­ცენტრ. უჯრედის ბოლოში შავი წერტილია, ხოლო უკანა ფრთების ცენტრში – მრგვალი ნარინჯისფერი ლაქა, ასეთივე ტყუპი ლაქაა უკანა ფრთების ქვედა მხრის შუაში. მამრს აქვს მოწითალო-ნარინჯისფერი, ხოლო მდედრს – მოთეთრო-ყვითელი გვერდითი ზო­ლი. სახეობის გავრცელების არეალია კავ­კა­სია. გვხვდე­ბა როგორც დიდი კავ­კა­სი­ო­ნის აღმ. ნაწილში, ისე მცირე კავკასიონსა და ჯავახეთში, ქვემო ქართლის სამხრ. ნაწილში, მთიანეთში. ბინადრობს მთებისა და მთაგორიანი ადგილების ქსერო­ფიტულ მცენარეულ დაჯგუფებებში. დღის პეპელაა. წელიწადში ერთ თაობას იძლევა. ფრენს ივნის-ივლისში. იკვებება ყვავილებით. კვერცხდება და მატლის კვება მიმდინარეობს გლერძაზე (Astragalus marshallianus, A. caucasicus და სხვ.). მატლი მწვანეა. იზამთრებს ჭუპრი, რ-იც თხელი ძაფით ემაგრება გლერძის ტოტს.

სახეობა წარსულში არცთუ იშვიათი იყო. ბოლო წლებში მისმა რაოდენობამ საგრძნობლად იკლო, რაც გამოიწვია ანთროპოგენულმა ფაქტორმა (ძოვება, გატყიანება, გზებისა და სხვა­და­სხვა ობიექტის მშენებლობა და სხვ.), 1976-იდან შეტანილია სა­ქარ­თვე­ლოს ტერიტორიაზე დასაცავ მწერთა სიაში.

ე. დიდმანიძე