კავსაძეები

კავსაძეები, დიდი მუსიკალუ­რი ტრა­დიციების მქონე საგვარეულო, რომელმაც ქარ­თულ მუსიკალურ კულტურას, თეატრს, ქორეოგრაფიას არაერთი სახელგანთქმული ხელოვანი აღუზარდა. საგვარეულოს სა­თა­ვე­ში უდგას გრიგოლი.

გრიგოლი – XIX ს-ში კასპის რ-ნის სოფ. ხოვლეში მოღვაწე მღვდელი, მგალობელი და მომღერალი. იგი წერა-კითხვას, საღვთო წერილს, რუსულ ენას ას­წავ­ლი­და გლეხის შვილებს საკუთრ სახლში გახსნილ სკოლაში. გრიგოლის 7 ­შვი­ლიდან ოჯახის მუს. ტრადიციები თავდაპირველად ძმებმა – ა. გ. კავსაძემ და ლონგინოზმა გააგრძელეს, შემდეგ კი მათმა შთამომავლებმა – გიგუშამ, დავითმა (დათაშკამ), ანდრომ, მიხეილმა, ნიკოლოზმა, ლადომ, ანზორმა, იმერმა და კახიმ ისახელეს თავი.

ლონგინოზ გრიგოლის ძე – სიონის საკათედრო ტაძრის ღვთისმსა­ხური, მამასთან და ძმებთან ერთად ქართლ-კახური სიმღერების უბადლო შემსრულებელი იყო. სწორედ ამ საოჯახო ან­სამბ­ლის მიერ ნამღერი ნიმუშები აქვს ნოტირებული „ქარ­თული ხოროს" ხელმძღვანელს – იოზეფ რატილს. გიგუშა სანდროს ძე, მეუღლესთან – ალექსანდრა ლეჟავასთან ერთად მღეროდა საოჯახო ანსამბლსა და ჭიათურის გუნდში.

ანდრო ლონგინოზის ძე  - კარგად ცეკვავდა და სა­ხელმწ. ანსამბლების მოცეკვავეთა ჯგუფის წევრი იყო.

ნიკოლოზ (კოლა) ლონგინოზის ძე ძმის, მ. კავსაძის გუნდში ხშირად დამწყების პარტიებს ასრულებდა და ქართლსა და კა­ხეთ­ში გუნდებს დამოუკიდებლად ხელმ­ძღვა­ნე­ლობ­და. იგი დიდი ხნის განმავლობაში იყო ბორჯომის კულტურის სახლის დირექტორი და მომღერალთა გუნდის ლოტბარი. 1948 ხელმძღვანელობდა ქარელის გუნდს, შემდეგ კი - თბილ. ი. ჭავჭავაძის სახ. კულტურის სახლის ხანდაზმულთა ანსამბლს. დიდი ამაგი დასდო სახალხო თეატრებსაც.

ლიტ.: ა ს ი ე ­შ ვ ი ­ლ ი  ბ., კავსაძეები, თბ., 2007; გ ე გ ე ჭ კ ო რ ი  ვლ., ქართული ხალხური სიმღერის ოსტატები, თბ., 1966; დისკოგრ.: კავსაძეები. 1909– 1937 წწ. ჩანაწერები, თბ., 2007.

ბ. ასიე­შვი­ლი