კეჭაყმაძე იოსებ (სოსო) ილიას ძე

კეჭაყმაძე იოსებ (სოსო) ილიას ძე (27. III. 1939, ოზურგეთი, – 24. III. 2013, თბილისი), კომპოზიტორი და პედაგოგი. სა­ქართვ. სახ. არტისტი (1981). შოთა რუსთაველის სახ. სა­ხელმწ. (1995), ზ. ფალიაშვი­ლის სახ. (1976) და სა­ქართვ. სა­ხელმწ. (2004) პრემიების ლაურეატი. 1968 დაამთავრა თბილ. სა­ხელმწ. კონსერვატორია კომპოზიციის სპეციალობით (­ხელმძღვ. ი. ტუსკია და დ. თორაძე). 1962–66 მუშაობდა კონსერვატორიაში კონ­ცერტმაისტერად საგუნდო-სადი­რიჟორო კათედ­რაზე, 1968-იდან – პედაგოგად (1984-იდან – პროფ.), 1980–2007 – საგუნდო-სადირიჟორო კა­თე­დრის გამგედ, 1972–2013 – სა­ქართვ. კულტურის სამინისტროს მუს. დაწესებულებების სამმართველოს უფროსად. ძირითადად მუშაობდა საგუნდო (ა კაპელა) ჟანრში. მნიშვ­ნე­ლოვა­ნი ნაწარმოებებია: „ფშავური იდილიები" – საგუნდო ციკლი (ა. კალანდაძის ლექსებზე, 1972), „ძველი თბილისის სიმღერები" – 5 პერიფრაზი (იეთიმ გურჯის, გ. სკანდარნოვას და ხალხ. ლექსებზე, ი. კეჭაყმაძე. 1976), დავითიანიდან" (საგუნდო ციკლი დ. გურამი­შვი­ლის ლექსებზე, 1981), 20 საგუნდო ნაწარმოები ი. ჭავჭავაძის ლექსებზე (1986), საეკლესიო გუნდები და საგალობლები (50-მდე) დაწერი­ლი სიონის საკა­თედრო ტაძრის­თვის (1978–94). კ. ავტორია აგ­რეთვე დრამ. სპექტაკლე­ბისა („ოიდიპოს მეფე", 1978; „შუშანიკის წამება", 1979; „ლამარა", 1997; პრემია „დრამატული სპექტაკლისათვის შე­ქმნილი საუკეთესო მუსიკისათვის") და კინოფილმების მუსიკისა (მიუზიკლი „არსენას ლექსი", 1985; პრემია წლის საუკეთესო კინომუსიკისათვის, 1986). კ-მ ზ. ფალია­შვი­ლის ოპერა „დაისის" მუსიკა გადაამუშავა ჰიმნად, რ-მაც გაიმარჯვა სა­ქარ­თვე­ლოს მთავრობის მიერ გამოცხადებულ კონკურსზე (1998) და სა­ქარ­თველოს სა­ხელმწ. ჰიმნად დამტკიცდა (2004).

2009 საქართვ. სამოციქულო ეკლესიამ დააჯილდოვა წმინდა გიორგის ოქროს ორდენით.

დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.

გ. ტორაძე