იუსტინე II

იუსტინე II (Justinus) (520 – 5. X. 578, კონსტანტინოპოლი), ბიზანტიის იმპერატორი (565–578).

571 ქართლში გურგენის მეთაურობით იფეთ­ქა აჯანყებამ ირანელების წინააღმ­დეგ (იხ. გურგენის აჯანყება VI ს. 70-იანი წლებისა). აჯანყებულებმა ი. II-ს მფარველობაში მიღება სთხოვეს. კეისარი მათ და­ხმარებას შეჰპირდა, რომ „რამდენადაც ეს მისთვის შესაძლებელი ­იქნებოდა, ყო­ველგვარ საშუალებას ­იხმარ­და, რათა დაეპყრო თვით მათი სამშო­ბლო; თუ ის ვერ შეძლებდა ბოლომდე მიეყვანა ომი, ამ აჯანყების მოთავეებს და მათ ნათესავებს, იმათ, ვინც მოისურვებდა რომაელების სახელმწიფოს მოქალაქეობას, არასდროს არ გასცემდა".

ი. II-მ გაითვალისწინა ქარ­თლის ერისთავთა თხოვნა – მათ მიერ წამოყენებულ კანდიდატს და ბიზანტიელთათვის სასურველ პირს, ქართ. წყაროებით ის უნდა იყოს ქართლის ერისმთავარი გუარამი, კურაპალატის პატივი მიანიჭა და ქართლის უმაღლეს ხელისუფლად ცნო. ეს იმას ნიშნავდა, რომ ირანელთა წინააღმდეგ მებრძოლ ქართლს სა­თა­ვე­ში ჩაუდგა არა სუვერენი „მეფე", არამედ კურაპალატის ტიტულის მქონე კეისრის წარმომადგენელი და მოხელე.

ი. II-ის დროს გაგრძელდა დავა სვანეთის საკითხზე ბიზანტია-ირანს შორის. სპარსელებმა ბიზანტიას ლაზიკა დაუთმეს სვანეთის გარეშე, რ-საც ბიზანტიისთვის სატრანზიტო გზის მნიშვნელობა ჰქონდა.

წყარო: მენანდრე პროტიქტორი, წგ.: გეორგიკა. ბიზანტიელი მწერლების ცნობები სა­ქარ­თვე­ლოს შე­სა­ხებ, ს. ყაუხჩი­შვი­ლის გამოც., ტ. 3, ტფ., 1936; ჯუანშერი, ცხოვრება ვახტანგ გორგასლისა, წგ.: ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩი­შვი­ლის გამოც., ტ. 1, თბ., 1955.

ლიტ.: ა ს ა თ ი ა ნ ი  ვ., ბიზანტიური ცივილიზაცია, თბ., 2006; სა­ქარ­თვე­ლოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 2, თბ., 1973.

ლ. მანიავა