თარი

თარი, უძველესი 5–6 სიმიანი და მრავალფარდიანი სიმებიანი საკრავი. გავრცელებულია სამხრ. კავკასიაში (აზერბაიჯანი, დაღესტანი, სომხეთი). XVI–XVII სს-იდან თავს იჩენს აღმ. სა­ქარ­თვე­ლო­შიც. იგი ძირითადად ქალაქის (თბილისი, თელავი) არაქართველ მოსახლეობასა და ­ქართვ. დიდგვაროვანთა ოჯახებში იმკვიდრებს ადგილს. ­ქართვ. მეთარე-მომღერალთაგან ­ცნობილია ასლან ხურდაყული­­შვი­ლი (XIX ს.). თ. სოლო, საანსამბლო და საორკესტრო საკრავია – ლამაზი, ძლიერი ბგერითა და ვირტუოზული ტექ. შესაძლებლობებით. განსაკუთრებულია მი­სი როლი ­ქართვ. პროფესიონალ-მუსიკოსების – საზანდრების ანსამბლში (იხ. საზანდარი), რ-თა რეპერტუარის ყველაზე მნიშვნელოვან ჟანრს მუღამები წარმოადგენს. საზანდრების რეპერტუარშია აგრეთვე სხვა­და­სხვა ჟანრის ვოკალურ-საკრავიერი ქმნილებები, განსაკუთრებით – სატრფიალო და საცეკვაო სიმღერები. თ. ვირტუოზული საკრავია. მასზე რთულ ნაწარმოებებსაც ასრულებენ. გამოყენებულია პროფ. მუს. შემოქმედებაშიც (უ. ჰაჯიბეკოვის „ქორ-ოღლი”). ქართ. ლიტ-რაში არსებობს ცნობები, რომ თა­რის შესანიშნავი შემსრულებ­ლები ყო­ფილან ბესიკი, საიათნოვა, ა. ჭავჭავაძე.

კ. ჭოხონელიძე