კვაჭაძე ლევან (ლეო) მიხეილის ძე

კვაჭაძე ლევან (ლეო) მიხეილის ძე (3. X. 1908, სოფ. ლახამულა, ახლანდ. მესტიის მუნიციპალიტეტი, – 22. I. 2011, თბილისი), ენათმეცნიერი, ქარ­თული ენისა და მისი სწავლების მეთოდიკის მკვლევარი. სა­ქართვ. მეცნ. დამს. მოღვაწე (1983), სა­ქართვ. სკოლის დამს. მასწავლებელი (1966), სა­ქართვ. სა­ხელმწ. პრემიის ლაურეატი (1988). დაამთავრა თსუ-ის ფილოლ. ფაკ-ტი (1930). პედ. მოღვაწეობა 1931-იდან დაიწყო. სხვა და­სხვა დროს მუ­შა­ობ­და მესტიის, სოფ. ლახამულის, თბილისის საშ. სკოლებში მასწავლებლად, დირექტორად. 1947-იდან დაიწყო სამეცნ.-კვლ. მოღვაწეობა ა. პუშკინის სახ. პედ. ინ-ტში ქართ. ენის კათედრაზე. იმავდროულად იყო ზუგდიდის სამასწავლებლო ინ-ტის ქარ­თული ენისა და ლიტ-რის კა­თე­დრის გამგე (1950–52).

კ-ის ნაშრომებში ­განხილულია ქართ. ენის გრამატიკის, მეტწილად სინტაქსის, და საშუალო სკოლაში ენის სწავლების მეთოდიკის ძირეული საკითხები. მნიშვნე­ლო­ვა­ნი ნაშრომებია: „რთული წინადადების სწავლების მეთოდიკა" (1950), „წინადადების წევრები ქარ­თულში" (1954), „მიმღეობისა და სა­ხე­ლის ზოგიერთი ფორმის სინტაქსური კვალიფიკაციისათვის" (1957), „ქარ­თული ენა" (1961), „თანამედროვე ქარ­თული ენის სინტაქსი" (1966), „თანიანი მრავლობითის მოქმედებითი და ვითარებითი ახალ ქარ­თულში" (1997) და სხვ.

აღსანიშნავია კ-ის დიდი დამსახურება სასკოლო სახელმ­ძღვანელოების შექმნაში. იგი,  ა. შანიძესთან ერთად, თანაავტორია „ქარ­თული ენის გრამატიკის" ორივე ნაწილისა (1964-იდან 70-იანი წლების მიწურულამდე), ხოლო შემდეგ V–IX კლასების „ქარ­თული ენის" სახელმძღვანელოსი.

 

სა­ქართვ. სა­ხელმწ. პრემია მიენი­ჭა წიგნისათვის „თანამედროვე ქარ­თული ენის სინტაქსი".

დაჯილდოებულია ღირსების ორდენით (1997).

ც. ბარბაქაძე