თამარაშენი

თამარაშენი, სოფელი ქურთის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის ქურთის თემში (შიდა ქარ­თლის მხა­რე), მდ. დიდი ლიახვის ხეობაში. ზ. დ. 880 მ, ცხინ­ვალიდან (უახლოესი რკინი­გზის სადგ.) 0,5 კმ. 960 მცხ. (2002).

გადმოცემის თანახმად, თ. – მცირე ქალაქი – XII ს-ში დაუარსებია თამარ მეფეს. თ. მოხსენიებულია ვახუშტი ბატონიშვილთან (XVIII ს.), როგორც ქართველებით, სომხებით და ებრაელებით XVIII ს-ში თ-ში აჩაბეთიდან გადმოსახლებულან მაჩაბლები. 1865 შედიოდა სურამის უბნის თამარაშენის სასოფლო თემში 65 კომლით. სოფლის სამხრეთით 2 კმ-ზე შემორჩენილია ნახევრად დანგრეული გრიგოლწმინდის დარბაზული ეკლესია, რ-იც გვიანდ. შუა საუკუნეებით თარიღდება. თ-ში დაიბადა ცნობილი ქართველი მწერალი ი. მაჩაბელი, აქვე იყო მისი სახლ-მუზეუმი.

წყა­რო: ვახუშტი, აღწერა სამეფოსა სა­ქარ­თვე­ლოსა, წგ.: ქარ­თლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩი­შვი­ლის გამოც., ტ. 4, თბ., 1973; მაკალათია  ს., ლიახვის ხეობა, თბ., 1971; Документы по истории Грузии, т. 1, თბ., 1954. დასახლებული მცირე ქალაქი.

ჯ. გვასალია