თავაძე დიმიტრი მათეს ძე

თავაძე დიმიტრი მათეს ძე (6. II. 1911, სოფ. ზემო ხეთი, ჩოხატაურის რ-ნი, – 6. III. 1990, თბილისი), სა­ქართვ. სახ. მხატვარი (1967), სტალინური პრემიის ლაურეატი (1951). 1930 დაამთავრა თბილ. სამხატვრო აკადემია. მისი პედაგოგები იყვნენ ე. ლანსერე, გ. გაბა­შვი­ლი, ი. შარლემანი, ჰ. ჰრინევსკი. 1930–52 იყო შოთა რუსთაველის სახ. სა­ხელმწ. აკად. დრამ. თეატრის მხატვარი, 1952–76 – მთავარი მხატვარი. მუშაობდა აგრეთვე თბილ. მოზარდ მაყურებელთა ქართ. თეატრსა და ვ. სარაჯი­შვი­ლის სახ. საოპერო სტუდიაში.

გააფორმა სპექტაკლები: დ. კლდია­შვი­ლის „შემოდგომის აზნაურები" (1936), ი. მოსა­შვი­ლის „ჩაძირული ქვები" (1949, სტალინური პრემია, 1951), ი. ჭავჭავაძის „ოთარაანთ ქვრივი" (1952), ჯ. ფლეტჩერის „ესპანელი მღვდელი" (1954), პ. კაკაბაძის „ყვარყვარე თუთაბერი" (1959), პ. კოჰოუტის „როცა ასეთი სიყვარულია" (1959) – შოთა რუსთაველის სახ. თეატრში; მ. ბარათა­შვი­ლის „ჭრიჭინა" (1954) – კიევის ლ. უკრაინკას სახ. დრამ. თეატრში; გ. ქელბაქიანის „ახალგაზრდა მასწავლებელი" (1955) – მოსკოვის ა. პუშკინის სახ. დრამ. თეატრში; კ. ლორთქიფანიძის „კოლხეთის ცისკარი" (1959) – ქუთაისის ლ. მესხი­შვი­ლის სახ. დრამ. თეატრში და სხვ. თ-ის ნამუშევრებისათვის დამახასიათებელია პირობი­თი ხასიათის კონსტრუქციული და­ნადგარებისა და ყოფით-ილუზორული ელემენტების შერწყმა, ნახატის გრაფ. სიმკვეთრე და ფერთა დეკორ. შეხა­მება. თ-მ მნიშვნელოვანი წვლი­ლი შეიტა­ნა ქართ. თეატრის მხატვრობის განვითარებაში 50-იან წლებში, ნატურალისტურ ტენდენციებთან ბრძოლის საწყის ეტაპზე.

ლიტ.: ა ლ ა დ ა ­შ ვ ი ­ლ ი  ნ., დიმიტრი თავაძე, თბ., 1986; კ ი კ ნ ა ძ ე  ვ., მხატვარ-რეალისტი, «დროშა», 1963, №12; კ უ ხ ი ა ნ ი ძ ე  ტ., დიმიტრი თავაძის შექსპირიანა, «თეატრალური მოამბე», 1975, N4.

ქ. კინწურა­შვი­ლი